جهت گیری اجتماعی نیروهای رزمی داوطلب و موظف ‏در دست یابی به اهداف عملیات های نظامی در طول جنگ عراق و ایران (1367 - 1359)‏ با تأکید بر مطالعه ی کپ (‏kap study‏)‏

چکیده:‏ در این پژوهش که درباره ی فرهنگ مقاومت نیروهای رزمی ایران نگاشته شده است، توصیف و مقایسه ی ‏جهت گیری اجتماعی نیروهای داوطلب و موظف در دست یابی به اهداف عملیات نظامی در طول سال اول جنگ ‏تحمیلی و در جبهه ی آبادان، مد نظر بوده است. با انتخاب آبادان، دو مقطع از جنگ بررسی شده است: مقطع ‏اول به زمان ریاست جمهوری بنی صدر و از ابتدای جنگ تا ابتدای عملیات ثامن الائمه، و مقطع دوم که از ‏شکست حصر آبادان (عملیات ثامن الائمه) آغاز شده و تا آزادسازی خرم شهر (عملیات الی بیت المقدس) ادامه ‏می یابد.‏ به منظور بررسی جهت گیری اجتماعی نیروهای داوطلب و موظف در دست یابی به اهداف عملیات نظامی ‏‏(فرهنگ مقاومت) ، که مجموعه ی دانش، نگرش و رفتار آنان را در بر می گیرد، از روش مطالعه ی کپ ‏بهره برداری شده است. دست یابی به اطلاعات با کاربرد تکنیک مطلعین کلیدی، تحلیل محتوای کیفی و پژوهش ‏تاریخی صورت گرفته و اسناد و گزارش های دست اول موجود در سازمان های نظامی رسمی که محدودیت ‏دست رسی نداشته اند، و هم چنین خاطرات و روایات دست اولِ افراد حاضر در صحنه ی نبرد (بومی سازی) ‏مورد بررسی قرار گرفته است.‏ یافته ها بیان گر آن است که با مقایسه ی دو مقطع اول و دوم، مولفه ی شناختی خرده فرهنگ مقاومت ارتش، از ‏دانش نظامی غربی و غیرکاربردی به سمت دانش کاربردی و بومی تغییر کرده است. دانش نظامی خرده فرهنگ ‏مقاومت سپاه نیز از سطح خرد به کلان گسترش یافته؛ و برای نیروهای داوطلب نیز به سمت تخصصی تر شدن ‏تغییر کرده است. نتایج برای دو مولفه ی نگرشی و رفتاری فرهنگ مقاومت نیز چنین نشان می دهد که نگرش و ‏رفتار دینی نیروهای موظف و داوطلب، هر دو در مقطع دوم نسبت به مقطع اول، شدت بیش تری داشته است و ‏شاهد تقویت نگرش و رفتار تعاملی در هر دو نیرو هستیم. ‏ واژگان کلیدی: جهت گیری اجتماعی، فرهنگ مقاومت، مطالعه ی کپ، نیروی داوطلب، نیروی موظف، بومی سازی.‏